VUB-onderzoek: de eenzame jongeren van nu, zijn de eenzame oudjes van later

Voor haar doctoraatsonderzoek tekende Lise Switsers de levensverhalen op van twintig ouderen die met eenzaamheid te maken hebben. “Daaruit bleek dat een aanzienlijk deel van oudere mensen die met eenzaamheid af te rekenen krijgen, in hun verleden ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt”, zegt Switsers. “De focus van mijn onderzoek lag op mensen die thuis wonen, zelfstandig of in een serviceflat. Sommige daarvan kampen met langdurige of chronische eenzaamheid. We weten dat chronische eenzaamheid dikwijls zware gevolgen heeft voor de mentale gezondheid, zoals depressie, en zelfs fysieke gezondheid. Hun gevoelens worden vaak versterkt omdat hun denken in een negatieve spiraal terechtkomt en ze zichzelf dan nog meer gaan isoleren, met groeiende sociale angsten voor gevolg.”

Volgens de onderzoeker zijn de eenzamen van nu wellicht ook de eenzamen van later en is het nodig om eenzame jongeren nu al preventief te benaderen. “Het probleem daarbij is dat ze soms moeilijk benaderbaar zijn”, aldus Switsers. “Hun omgeving en de buitenwereld moeten zich evenwel bewust zijn van de risicofactoren en er zeker de nodige aandacht aan besteden. Die risicofactoren zijn onder andere armoede, waardoor ze geen of minder toegang hebben tot sociale activiteiten. Bij jongeren speelt de thuisomgeving vaak een belangrijke rol. Jongeren die opgroeien zonder ouders of zonder spoor van enige huiselijke warmte, lopen meer risico om op latere leeftijd met eenzaamheid te worden geconfronteerd. Sommigen oudere mensen met chronische eenzaamheid zijn ook chronisch ziek, of krijgen nieuwe verlieservaringen te verwerken, zoals het wegvallen van hun partner. Als gemeenschap moeten we onze hand uitsteken naar die mensen. Oog hebben voor verlieservaring, veranderingen in iemands leven, is enorm belangrijk. Het spreekt vanzelf dat ook de overheid hier een rol kan in spelen, met name door in het beleid rekening te houden met factoren zoals mobiliteit en te zorgen voor de aanleg van een aangename buurt met voldoende ontmoetingsplekken.”