KU Leuven-team ontwikkelt methode om HIV-virussen definitief onschadelijk te maken

22/05/2025 09:15

Huidige HIV-medicatie moet door patiënten een heel leven lang genomen worden waardoor een stigma blijft bestaan. KU Leuven heeft een nieuwe behandelingsmethode ontwikkeld waarbij de virussen definitief uitgeschakeld worden. Patiënten zouden hierdoor maar beperkte tijd medicatie moeten innemen. De nieuwe onderzoeksresultaten verschenen in Nature Communications.

Dankzij HIV-medicatie kunnen heel veel patiënten geholpen worden en wordt de ziekte onderdrukt. Toch overlijden er nog jaarlijks 600.000 mensen wereldwijd aan de gevolgen van een HIV-infectie.

Het KU Leuven-onderzoeksteam van professor Debyser heeft een nieuwe manier ontdekt om het virus niet enkel te onderdrukken maar het definitief onschadelijk te maken waardoor patiënten volledig genezen zijn en niet hun hele leven lang medicatie moeten blijven innemen.

Zonder GPS parking zoeken

Enkele jaren geleden kende het onderzoek van professor Debyser al een doorbraak toen ze het GPS-systeem van het HIV-virus konden uitschakelen. “Virussen integreren in het menselijke DNA op een specifieke plaats waar ze onze eigen cellen optimaal misbruiken om zoveel mogelijk nieuwe viruspartikels te produceren”, legt Debyser uit.

“In eerder onderzoek slaagden we erin het GPS-systeem uit te schakelen waardoor virussen op een willekeurige - en minder gunstige - plaats integreren en zich niet meer kunnen verspreiden.”
Deze methode wordt op dit moment getest op patiënten maar is niet altijd 100% doeltreffend. “Soms komen virussen per ongeluk wél op een gunstige plek terecht in het DNA van de patiënt en kunnen ze zich alsnog verspreiden in het lichaam”, vertelt onderzoekster Eline Pellaers.

“Alsof je iemand met de wagen de stad in stuurt, op zoek naar één specifieke parking. In de eerste benadering zetten we diens GPS af. Sommige automobilisten zullen per toeval toch op een parking stoten. Misschien niet degene waar ze oorspronkelijk naar op zoek waren, maar ze kunnen zich alsnog parkeren en de stad intrekken.”

Nieuwe benadering sluit ook de slagbomen

Het team ging op zoek naar een manier om deze toevalligheid te omzeilen zodat alle patiënten gebaat zijn met de nieuwe behandelingsmethode. Door de virussen een barcode te geven, konden ze achterhalen waar de hardnekkige virussen zich inbouwen in het DNA. Ze focusten in dit nieuw onderzoek op het afsluiten van deze locaties.

“De nieuwe aanpak is dus gebaseerd op een combinatietherapie: het eerste middel schakelt als het ware de GPS van de wagen uit, zodat deze zijn weg naar de beste parking niet meer kan vinden. Het tweede middel sluit vervolgens de slagbomen van alle andere parkings af, zodat de wagen nergens meer kan parkeren“, zegt Debyser.

Het grote voordeel is dat de viruspartikels hierdoor in een zeer diepe slaap worden gebracht en op geen enkele manier meer kunnen geactiveerd worden.

Dit onderzoek werd uitgevoerd op menselijke cellen in een labo-omgeving. De eerste behandelmethode met de GPS-remmer zit reeds in de klinische fase maar het vergt nog verder onderzoek vooraleer de combinatie-behandeling zal kunnen getest worden bij patiënten.

Meer informatie

De publicatie ‘BRD4 modulator ZL0580 and LEDGINs additively block and lock HIV-1 transcription’ door Pellaers et al. werd gepubliceerd in Nature Communications (DOI: 10.1038/s41467-025-59398-7).
Dit onderzoek kwam tot stand dankzij financiële steun van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO), SBO-Saphir, KU Leuven en the National Natural Science Foundation of China. Het KU Leuven-team werkte voor dit onderzoek samen met University of California San Francisco, Washington University en Shandong University.

Bron: KU Leuven